ABD’nin Afganistan‘da 20 sene süren en uzun savaşında takribî 172 bin birey yaşamını kaybederken, 2 trilyon dolardan fazla tüketme yapıldı.
ABD Başkanı Joe Biden’ın, “ABD’nin en uzun savaşı” olarak nitelendirdiği Afganistan savaşının bilançosu ağır oldu. Savaşın ekonomik ve beşeri açıdan ülkeyi imhaya uğratması sonrası Amerikan birliklerin Afganistan’dan çekilme kararı ABD’nin başarısızlığı olarak nitelendirildi.
Biden’ın çekilmenin bitirilmesi için belirlediği 31 Ağustos tarihine rakamlı günler kala, Taliban‘ın ülke genelinde hakimiyeti ele geçirmesiyle Afganistan’da yeni bir yarıyıl başladı. ABD’nin 11 Eylül 2001’deki terör ataklarının ardından Afganistan’a girişi her iki ülkede de büyük kayıplara neden oldu.
Savaşın ağır bilançosu: 20 senede 172 binden fazla can kaybı
ABD merkezli haber ajansı AP’nin derlediği bilgilere göre, savaşta şimdiye kadar toplam 172 binden fazla birey yaşamını kaybetti. Bilgilere göre ABD, 20 sene süren savaşta 2 bin 448 askerini kaybederken, 20 binden fazla Amerikan askeri de yaralandı. ABD için çalışan ve yaşamını kaybeden Afganların rakamı ise 3 bin 846 olarak kayıtlara geçti. Afganistan’da görev yapan NATO ve öbür ülkelerden bin 144 asker yaşamını kaybederken, şimdiye kadar 444 insani yardım çalışanı ve 72 gazeteci hayatını yitirdi. Savaştan en fazla etkilenen taraf ise Afgan milleti oldu. Ülke genelinde 20 sene içerisinde 47 bin 245 Afgan sivil hayatını yitirdi. Afgan güvenlik eforlarına üye takribî 66 bin birey, Taliban ve öbür karşı kesimden ise 51 bin 191 birey can verdi.
Öte yandan, AP’nin bilgilerine göre, ABD ve NATO ülkelerinin Afganistan’da bulunduğu 20 senede bebek vefatları takribî yüzde 50 oranında eksildi, Afgan kadın ve kız çocuklarının eğitim görme oranı ise yüzde 37’ye erişti.
ABD’ye maliyeti 2 trilyon doları geçti
ABD askerlerinin Afganistan’dan çekilmesiyle sona yanaşan savaşın trilyonlara erişen maliyetini ise ABD milleti ödeyecek. ABD’nin 2020 itibariyle borçla finanse ettiği Afganistan ve Irak savaşlarının varsayımı maliyetinin 2 trilyon dolar olduğu düşünülürken, 2050’ye kadar bu borçlanmanın faizinin 6.5 trilyon doları bulması bilave ediliyor. ABD’nin Afganistan ve Irak’tan dönen takribî 4 milyon askerin sağlık ve öbür giderlerine müteveccih ödemeyi vaat ettiği ölçü ilave edildiğinde meblağın 2 trilyon doları geçtiği düşünülüyor.
ABD’nin önde gelen eğitim müesseselerinden Brown Üniversitesi’ne bağlı olarak yürütülen Savaş Maliyetleri Projesi’nde ise 2001 senesinden bu yana ABD’nin, takribî 1 trilyon doları Korunma Bakanlığı’nın Pentagon Denizaşırı Acil Gidişat Harekâtları bütçesi ve 530 milyar doları savaşı finanse etmek için borç olarak alınan paranın faizi olmak üzere Afganistan’da toplam 2.26 trilyon dolar tükettiği ifade edildi. 2001’den bu yana ABD’nin Afganistan’ın yine inşasına 144 milyar dolardan fazla kaynak ayırdığı belirtildi. Bu paranın çoğunun, Afganistan’da güvenlik eforlarını desteklemesi, idarenin geliştirilmesi, ekonomik ve sosyal kalkınmaya destek sağlanması ve yasadışı uyuşturucularla gayrete müteveccih program ve projeleri uygulamakla görevli müessese ve sivil toplum kuruluşlarına verildiği kaydolundu. Mevzubahisi yine yapılanma çalışmaları kapsamındaki azami maliyetin ise Mayıs 2002’den geçtiğimiz Mart ayına kadar Afgan ordusunu eğitmek ve donatmak için harcanan 88.3 milyar dolar olduğu belirtildi.
“ABD, Taliban’la gayret için 30 milyarderin toplam mirasından daha fazlasına tüketti”
Ekonomi mecmuası Forbes da ABD’nin 11 Eylül 2001’den bu yana Afganistan’da 2 trilyon dolardan fazla para tükettiğini açıkladı. Mevzubahisi meblağın, 20 sene boyunca her gün 300 milyon dolara, 40 milyon Afgan için de birey başı 50 bin dolara denk geldiğini belirten Forbes, ABD’nin Taliban’la gayret kapsamında Jeff Bezos, Elon Musk, Bill Gates de dahil ABD’nin en zengin 30 milyarderinin toplam mirasından daha aşırısını tükettiğini aktardı.
Daha Önceki Başkan Trump da maliyetlere işaret etmişti
Daha Önceki ABD Başkanı Donald Trump, 2016’daki başkanlık tercihi kampanyasında Afganistan ve Irak’taki gibi “yüksek maliyetli savaşlardan” uzak durma lafı vermişti. Trump yönetimi, 29 Şubat 2020’de Katar’da Taliban temsilcileri ile bir araya gelmişti. Taliban’la uyuşma yapan Trump yönetimi, uyuşma uyarınca 1 Mayıs tarihinden itibaren ABD askerlerinin Afganistan’dan çekilmeye başlayacağını açıklamıştı.
Biden, çekilmeyi 14 Nisan’da duyurmuştu
ABD Başkanı Joe Biden, 14 Nisan’da ABD’nin 1 Mayıs’tan itibaren Afganistan’dan geri çekilmeye başlayacağını ve bütün çekilmenin Dünya Ticaret Merkezi, İkiz Kuleler ve Pentagon’a müteveccih terör ataklarının 20. sene dönümü olan 11 Eylül’e kadar bitirileceğini duyurmuştu. Biden daha sonra ise çekilmenin 31 Ağustos’ta bitirileceğini açıklamıştı. – WASHINGTON
Kaynak: İhlas Haber Ajansı
